Sandra, automonteur in Lagos

Sandra Aguebor werd verliefd toen ze veertien was. Het gebeurde waar haar vader bij stond, in een openluchtgarage waar autos werden gerepareerd. Ze zag voor het eerst van haar leven een motorblok, gedemonteerd, op een groezelige houten tafel waar motorolie vanaf droop. De glanzend zwarte motorolie gaf de doorslag. Het was liefde op het eerste gezicht.

Kort daarvoor had Sandra een droom gehad. Jezus was aan haar verschenen om te zeggen dat ze automonteur moest worden. Dat was geen droom, zei haar vader de volgende ochtend. Dat was een nachtmerrie. Hij veranderde van gedachten toen hij in het buitenland vrouwelijke technici aan het werk zag. Zo kwam Sandra in de garage terecht. De eerste dag was vreselijk, zegt ze. De jongens namen me op en zeiden: ga jij maar terug naar je moeder.

Sandra Aguebor zou er zes jaar in de leer blijven, ‘s middags, want ‘s ochtends moest ze nog naar school. Op haar twintigste was ze het enige meisje in een jongensklas voor technisch beroepsonderwijs. Ze was de beste van de klas. Na het halen van haar diploma kon ze meteen aan de slag bij een transportbedrijf. Maar wat ze echt wilde, doet ze nu: Aguebor is baas van een garage. Maakt u zich geen zorgen, zegt ze tegen een klant. Ik weet wat ik doe.

Uit de broekspijpen van de eerste vrouwelijke automonteur van Nigeria, en de enige vrouwelijke garagehouder van Afrika, steken tien zorgvuldig gelakte, gifgroene teennagels. Sandra Aguebor is een ronde, stralende vrouw met een onnadrukkelijke autoriteit. Ze vertelt haar levensverhaal graag, en nog altijd met flair. Hoe Jezus opnieuw in een droom verscheen en zei dat ze op een braakliggend stuk grond haar eigen garage moest beginnen. Hoe ze na twee weken wachten onder een afdak van palmbladeren een Mercedes zag stoppen met autopech. En hoe ze de verbaasde eigenaresse bewees dat ze echt verstand had van autos door te wijzen op een kapotte radiateur. De vrouw met de Mercedes, die op een ministerie werkte, stuurde daarna dankbaar en geamuseerd al haar collegas naar Sandra door.

Die eerste garage van bamboepalen en karton heeft allang plaats moeten maken voor nieuwbouw. Niets is voor eeuwig in de miljoenenstad Lagos, waar onvoltooide kantoorflats als grijsgrauwe skeletten uittorenen boven haastig uit de grond gestampte, neoklassieke villas. Sandex Automobile Works bleef in het centrum, maar staat nu bekend als de werkplaats van de Lady Mechanics. De openluchtgarage is tevens een opleidingsplek geworden. Ook dat komt door Jezus. Die vond het op een goed moment tijd dat Sandra haar kennis ging overdragen op andere vrouwen. Ik ben de straat opgegaan en sinaasappelverkoopsters gaan aanspreken, zegt ze. Ik heb allerlei vrouwen van de straat gehaald, ook vrouwen die zich door mannen lieten betalen. Ik zei: Kom een écht vak leren. Begin dit jaar leverde het Lady Mechanic Initiative acht volleerde automonteurs af.

In de hete middagzon turen ranke meisjes in gele T-shirts en honkbalpetjes onder de motorkap van een middenklasse Renault. Sandra zit vrolijk pratend achter haar bureau, onder een prikbord met krantenartikelen waarin ze wordt geportretteerd. Haar opleidingen in de openluchtgarage worden gesponsord door een telecombedrijf, want ze is inmiddels een plaatselijke beroemdheid. Ooit verscheen ze zelfs op CNN. Ze is nog steeds apetrots op dat interview, en kondigt opgetogen aan dat ze vandaag breaking news heeft: onder de nieuwe lichting leerlingen zit een groepje moslimas uit het noorden van Nigeria, schuchtere meisjes van amper 16, 17 jaar oud. Ze hebben hun hoofddoekjes onder hun honkbalpet gestopt en in de hals van hun T-shirt gevouwen. We kunnen dus met hoofddoekje en al onder de auto kruipen, legt één van de meisjes giechelend uit. Nee, haar ouders waren er helemaal niet op tegen dat ze naar Lagos ging om automonteur te worden. Ze hoorden over Sandra in de moskee.

Sandra Aguebor is geen filosoof. Haar opmerkelijke succes in een mannenberoep schrijft ze simpelweg toe aan haar doorzettingsvermogen. Ze heeft een onwrikbaar geloof in twee dingen: Jezus, en werken met je handen. Je kunt beter een echt vak uitoefenen dan rondlopen met een aktetas omdat je een universiteitsdiploma hebt.

Over macho-Nigeria geen slecht woord. In de krankzinnige mierenhoop Lagos is geen geduld voor klagers of losers. Hier is het ieder voor zich, een verhitte, verbeten strijd om het bestaan in een verstikkende walm van uitlaatgassen. Misschien is het juist die meedogenloze onverschilligheid die vrouwen als Sandra de ruimte geeft. Zelf denkt ze daar weinig over na. Het vrouw-zijn heeft zo zijn voordelen, zegt ze. We zijn eerlijker, we zijn menselijker, en als het gaat om auto-onderhoud stellen we ons bescheidener op. Dat vinden de klanten prettig.

Copyright © 2006 NRC Handelsblad